Bedrijven in Tholen gaan hun stroomverbruik bundelen en kruipen samen achter één en dezelfde meter. Door die collectieve afname van stroom en inzet van een grote batterij kunnen ze hun aansluiting aanzienlijk beter benutten.

Directeur Peter van Tuijl van On E Target, coördinator van dit project, verwacht dat het de capaciteit met 30 procent verhoogt. „Slimme sturing binnen de energy hub zorgt ervoor dat de bedrijven de stroom van hun zonnepanelen zoveel mogelijk zelf gebruiken: als een bedrijf meer stroom opwekt dan het gebruikt, wordt dat teveel aan een ander bedrijf geleverd – en zo min mogelijk aan het net.” De batterij op bedrijventerrein Slabbecoornpolder moet de pieken op het stroomnetwerk afvlakken.

Net als op andere plaatsen in Nederland heeft het netwerk in Zeeland nauwelijks nog ruimte voor nieuwe gebruikers. Drie jaar geleden kondigde regionaal netbeheerder Stedin aan dat nieuwe grootgebruikers op de eilanden Tholen en Schouwen-Duiveland de stroom die ze zelf opwekken niet meer aan het net konden leveren. In juli meldde landelijk beheerder Tennet zelfs dat het Zeeuwse net de komende tijd geen ruimte meer heeft voor nieuwe grootverbruikers.

Creatieve oplossingen als een contract met ‘groepscapaciteit’ juicht Stedin dan ook toe, al is de regelgeving daar nog niet op toegerust. Een van de juridische hobbels is dat, als bedrijven elkaar binnen de energy hub stroom leveren, zij energieproducent worden. En daarvoor gelden specifieke regels.

„We zijn daarover met de toezichthouders in gesprek. De wetgeving moet worden aangepast, maar iedereen ziet de urgentie”, zegt bestuurder David Peters. „Het Tholense initiatief is een pilot. Ik ben ervan overtuigd dat dit vanzelf goed komt.”

Stedin krijgt steun uit politiek Den Haag. In de Tweede Kamer noemde minister Jetten (Energie, D66) de vorming van de energy hub in Tholen onlangs „een schoolvoorbeeld” van hoe het ook kan. „Ik duw er nu ook bij de netbeheerders op dat ze dit gewoon als service aanbieden op de honderden bedrijfsterreinen die we hebben. Hiermee kunnen we veel meer capaciteit bieden.”

Een batterij met een capaciteit van 2 megawatt gaat een centrale rol spelen in het project, waaraan in eerste instantie vier bedrijven deelnemen. Nog eens twintig bereiden zich voor om aan te haken. Het is de bedoeling dat een groot deel van de 140 ondernemingen op de bedrijventerreinen Slabbecoornpolder en Welgelegen uiteindelijk in het energiecollectief komt.

Volgens Van Tuijl van On E Target is de hub naar verwachting op 1 januari operationeel. „Eén of twee maanden later wordt de batterij geplaatst en dan moet in juli het systeem helemaal functioneren. Stapsgewijs gaan we dan bedrijven toevoegen.”

Tegenprestatie
De batterij, die inclusief installatie, meetapparatuur en hekwerk ruim 1 miljoen euro kost, heeft een vermogen dat vergelijkbaar is met dat van 5.000 zonnepanelen. „De batterij laden we op met behulp van zonnepanelen, maar het zal ook nodig zijn om ’s nachts stroom van het net te halen. Dan is er in de ochtend voor bedrijven voldoende energie om op te starten zonder het net extra te belasten.”

Met Stedin is contractueel vastgelegd op welke uren van de dag dat is toegestaan. De beheerder, die daardoor zijn net efficiënter kan inzetten, biedt als tegenprestatie onder meer een korting op de transportkosten.

In eerste aanleg slaat de batterij stroom op voor de korte termijn. In een volgende fase is het de bedoeling dat opslag van warmte in een watervat voor energie op de wat langere termijn kan zorgen. „Door zulke combinaties moet de energy hub in balans komen”, zegt Van Tuijl. „Dit project vloeit voort uit een onderzoek van een aantal jaar geleden om de bedrijventerreinen uitstootvrij en energiepositief te maken. De netcongestie kwam hier doorheen, en toen hebben we de investering in de batterij naar voren gehaald.”

Mark Bierens van Delta Glass, producent van acrylaatplaten, is een van de deelnemers aan de hub. „De afgelopen tijd is op secondenbasis in kaart gebracht hoe het stroomverbruik van de verschillende bedrijven eruitziet. Het idee achter dit project is dat niet elk bedrijf hier op dezelfde momenten een piekvraag kent.”

Naast Delta Glass behoren in Tholen een producent van thermische isolatie, een technische dienstverlener en een producent van buizen voor vloerverwarming tot de deelnemers van het eerst uur. Bierens: „Het is voor ons nieuw en vrij onontgonnen terrein. Ik vind het best wel spannend of het allemaal direct goed gaat werken.”

Actieplan tegen ‘stroomfile’
Oud-bestuurder Ben Voorhorst van landelijk netbeheerder Tennet noemt het Tholense project „een prima voorbeeld van een maatregel die ons gaat helpen”. Minister Jetten stelde hem aan om als Speciaal Coördinator een actieplan te maken dat de filevorming op het stroomnet moet beperken. „Het mooie van dit groepscontract is niet alleen dat je het stroomnet ontlast. Het voordeel is ook dat bedrijven zich echt bewust worden van hun energieverbruik. En dat zij bereid zijn zich aan te passen. Het draait niet alleen om zonnepanelen bij verduurzaming, het is ook een bewustwordingsproces.”

Het vorig jaar verschenen actieplan van Voorhorst riep op tot flexibiliteit en samenwerking tussen bedrijven, netbeheerders en provincies. Dat de Tholense ondernemingen met hun energy hub een primeur hebben, leidt ook tot een kritische noot van Voorhorst. „In de eerste helft van dit jaar had ik al wel vergelijkbare initiatieven van de netbeheerders willen zien.”

BRON: NRC, 11 oktober 2023 Hoe een Zeeuws bedrijvencollectief als eerste de stroomfile aanpakt – NRC